In Nederland zijn er allerlei verschillende niveaus: van praktisch tot theoretisch geschoold. Het ene is niet perse hoger of beter dan het ander, maar de focus van het onderwijs ligt simpelweg anders. Om ervoor te zorgen dat je weet wat de verschillende opleidingsniveaus betekenen, zetten we ze hier onder elkaar.
Het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) is een vervolg op het voortgezet middelbaar beroepsonderwijs (vmbo). Op mbo niveau leer je voor een beroep. Dat doe je bij een ROC (Regionaal Opleidingen Centrum), een AOC (Agrarisch Opleidingen Centrum), een vakinstelling of bij een particuliere school.
Je wordt dus vakman of vakvrouw. Je loopt veel stages bij bedrijven en bent praktisch bezig. Erg handig wanneer je meteen na je opleiding aan de slag wilt bij een bedrijf. Maar je kunt natuurlijk ook doorstuderen.
Het hoger beroepsonderwijs (hbo) is een vervolg op de havo. Dit is een vorm van het hogere onderwijs. Je volgt een hbo opleiding aan een hogeschool. Je leert hier meestal voor een beroep. Bovendien ben je aan het onderzoeken 'hoe' je theorie en praktijk samen kunt brengen. Je doet onderzoek, maar loopt ook stages.
Het wetenschappelijk onderwijs (wo) is een vervolg op het voortgezet wetenschappelijk onderwijs (vwo). Een wo studie volg je aan de universiteit. Ook het wo is onderdeel van het hoger onderwijs.
Tijdens een universitaire studie ben je voornamelijk theoretisch bezig, je gaat op zoek naar het 'waarom'. Je leert hier dan ook niet perse voor een beroep, maar doet vaardigheden op in een bepaalde sector. Zo kun je rechten, of geneeskunde studeren. Je wordt dat misschien advocaat of arts.
Nu je de grote verschillen weet tussen de opleidingsniveaus, richten we ons op het mbo. Want dit zit ook vrij ingewikkeld in elkaar. Er zijn namelijk binnen het mbo maar liefst 4 niveaus, genummerd van niveau 1 tot 4. Elk niveau is een stapje moeilijker. Laten we ze eens van dichtbij bekijken.
Een opleiding op niveau 1 duurt één jaar. Je leert hier om in een bedrijf of instelling te werken. Er is aandacht voor structuur en persoonlijke begeleiding. Het is mogelijk om zonder diploma te beginnen aan dit niveau. Waar word je voor opgeleid? Voor bijvoorbeeld werk in de horeca of in een winkel. Het is dus heel praktisch.
Mocht je verder willen leren, dan kun je na deze entree doorstromen naar niveau 2.
Met een vmbo diploma kun je aan de slag op niveau 2. Je bent één of twee jaar met deze opleiding bezig en volgt dan bijvoorbeeld een opleiding tot kapper, tegelzetter of dakdekker. Ook is het mogelijk om in de zorg te gaan werken. Natuurlijk kan je nadat je hiermee klaar bent door naar een vakopleiding op mbo niveau 3.
Wil je een vakopleiding doen, dan heb je minstens een vmbo kader diploma nodig of een afgeronde niveau 2 opleiding. Opleidingen binnen niveau 3 duren drie jaar. Je wordt dan bijvoorbeeld opgeleid tot IT medewerker, of begeleider in de gehandicaptenzorg. Maar je kunt natuurlijk ook in de beveiliging, als commercieel medewerker of in de techniek aan de slag. Wanneer je dit niveau hebt afgerond kun je uiteraard weer doorstuderen.
Je kunt aan een mbo niveau 4 opleiding beginnen met een vmbo diploma kaderberoepsgerichte leerweg, vmbo theoretische leerweg, mavo, mavo-vbo, vmbo gemengde leerweg of afgeronde niveau 2 of 3 opleiding. Je gaat drie of vier jaar naar school. Waar leer je voor? Bijvoorbeeld voor software developer, grimeur of juridisch administratief dienstverlener. Maar er zijn veel meer opleidingen op dit niveau, zoals in de food industry, de bouw, de timmerindustrie of de interieursector.
Daarnaast is er nog een specialistenopleiding. Dit is op hetzelfde niveau als de middenkaderopleiding, maar is bedoeld voor na je mbo 3 of 4 opleiding. Het is een verdieping op je eerdere studie. Waarom zou je dit doen? Bijvoorbeeld als je snel wilt doorgroeien binnen een bedrijf. Dit soort mbo opleidingen duurt twee jaar.
Dan is er nog iets ding waar je misschien ooit van hebt gehoord: BOL en BBL. Wat dit betekent leggen we kort uit. BOL staat voor beroepsopleidende leerweg. BBL staat voor beroepsbegeleidende leerweg. Tijdens een BOL opleiding heb je meestal les op school en loop je af en toe stage. Wanneer je een BBL opleiding volgt, ben je zo'n drie of vier dagen werkzaam bij een bedrijf en ben je één of twee dagen op school. Je bent dan voornamelijk in de praktijk bezig.
Wil je meer weten over de verschillen tussen deze leerwegen? Check dan deze blog.
Het mbo heeft verschillende richtingen waarin je een opleiding kunt kiezen. Deze worden Profielen of Interessegebieden genoemd. Stel, je kiest voor de opleiding verpleegkunde, dan valt dat in het profiel Zorg en Welzijn.
Waarom deze profielen bestaan? Om het makkelijker voor jou te maken om een studie te kiezen. Je kiest namelijk al op de middelbare school je profiel en je gaat hierin verder wanneer je naar het mbo gaat. Zo is het gat tussen het vmbo en het mbo klein en blijft het overzichtelijker.
Stel, je weet nog niet welke opleiding wilt gaan doen, maar je weet wel waarin je interesse hebt, kun je kijken naar een profiel. Hierdoor filter je eigenlijk al een heleboel opleidingen weg.
Dat werkt zo: je vindt computers leuk en bent goed in programmeren. Dan kun je kijken naar het interessegebied ICT. Wil je weten welke interessegebieden er zijn? Check dan het drop down-blok hieronder. Check ook de website van Kiesmbo. Hier worden de profielen uitgelegd.
Welke zijn er allemaal?
Bron: Summa College
Let op: het kan zijn dat andere scholen net wat andere benamingen gebruiken. Maar het komt allemaal op hetzelfde neer.
Aanmelden voor een mbo school doe je in principe voor 1 mei. Je hebt dan misschien nog niet je diploma, maar dat maakt op dat moment niet uit. De reden waarom je voor die datum moet aanmelden is omdat je dat het recht hebt om de opleiding naar jouw keuze te gaan doen.
Meld je namelijk na 1 mei aan, dan heb je dit recht niet. Scholen mogen je dan weigeren, ook al heb je de nodige diploma's behaald. Weet je vlak voor 1 mei nog niet precies welke opleiding je wilt gaan doen, schrijf je dan in voor meerdere opleidingen. Je kunt dan na 1 mei nog altijd kiezen.
Nog een voordeel van aanmelden voor 1 mei: je krijgt een matchgesprek en een meeloopdag om er zeker van te zijn dat jij de goede keuze hebt gemaakt. Deze studiekeuzecheck is niet bindend, dus mocht er een negatief advies uitkomen, dan kun je alsnog aan de opleiding beginnen.
Zoals je hierboven al kort kon lezen, is het ook mogelijk om met een havo- of vwo diploma een mbo opleiding te volgen. Daarvoor heb je enkel een overgangsbewijs van de derde naar de vierde nodig. Je kunt dan alle mbo opleidingen volgen die je wilt.
Dat heeft ook Sanne gedaan. Zij zat op de havo, maar vond dit niet bij haar passen. Ze ging op onderzoek uit en kwam uit bij een hele leuke opleiding die haar paste. Lees het inspirerende verhaal van Sanne hier. Zij had geen boodschap aan de vooroordelen die je wel eens hoort over het mbo.
Helaas hoor je veel vooroordelen over studeren op mbo niveau. Dat is niet alleen onnodig, het kan ook kwetsend zijn. Want zoals je kunt lezen, zijn mbo opleidingen niet perse van een lager niveau, de focus ligt gewoon heel anders. Het is ook niet helemaal waar dat je met een mbo opleiding minder verdient. Kijk maar naar de bouwsector of in de techniek. Daar verdienen mensen op dit moment goed.
Dat vindt ook Gerard Matabaro. Hij is in het schooljaar 2021-2022 mbo-ambassadeur en bestrijdt vooroordelen met goede argumenten en een grote glimlach. Hij wil dingen beter maken voor mbo studenten. Daarnaast heeft hij zelfs politieke ambities.
Hoewel soms anders wordt gedacht, hebben mbo studenten recht op studiefinanciering. Doe je namelijk een BOL opleiding op het mbo, dan heb je hier gewoon recht op. Let wel op dat als je een BBL traject volgt, je geen recht hebt hierop. Dat komt omdat je als BBL'er technisch gezien in dienst bent van het leerbedrijf waar je werkt en geen student bent.
Studiefinanciering bestaat uit een basisbeurs, een aanvullende beurs. Naast dat krijg je ook een studenten ov. Lekker toch? Dus waarom zou je dit laten liggen als het gewoon een gift is per 2023?
Waarom je dat juist wél moet doen
Het is slim om studiefinanciering aan te vragen. Misschien denk je: "Dit is oud nieuws." Toch blijft de vraag waarom zoveel mbo studenten hier geen gebruik van maken. Volgens het Nibud (Nationaal Instituut Voor Budgetvoorlichting), weet een groot deel van hen simpelweg niet dat dit mogelijk is voor ze.
Maar het kan een hoop schelen als je niet voor je ov hoeft te betalen en als je een basisbeurs hebt waar je elke maand geld van krijgt. Daarom is het juist wel aan te raden om studiefinanciering aan te vragen. Wil je hier meer informatie over? Bekijk dan de website van de overheid en zorg dat je goed op de hoogte bent van de regelingen.
Waarom wel, waarom niet?
Laten we voorop stellen dat er geen goed of fout is. Als je niet wilt doorleren en lekker aan de slag wilt, is dat goed. En als je verder wilt studeren is dat net zo goed. Maar waarom kiezen sommigen er voor en waarom niet?
Drie redenen om niet door de studeren zijn volgens onderzoek:
Hoge kosten
Langer studeren betekent hogere kosten. Gelukkig komt de basisbeurs weer terug, wat betekent dat het niet meer zo'n probleem hoeft te zijn
Lang studeren
Doorleren betekent ook dat je langer in de studieboeken zijn. En niet iedereen heeft daar veel zin in. Het kost je al gauw vier jaar extra.
Onzekerheid
Mbo studenten zijn vaak onzeker over hun capaciteit. De stap naar de hogeschool lijkt misschien flink, maar veel mbo'ers hebben een groot voordeel: ze hebben bakken praktisch inzicht wat de kunnen gebruiken.
Wat zijn op dit moment de meest populaire mbo opleidingen? Daar hebben wij een top 10 van gemaakt.
Bron: jobpersonality.com
Nu weet je alles van het mbo! Krijg je geen genoeg van de content en wil je meer te weten komen over het mbo? Check dan vooral deze pagina. Hier verzamelen we alle content van Studiekeuzelab.nl die te maken heeft met het mbo. Succes met je studiekeuze!
30 mei 2022 geschreven door Boy Cornelissen