Op het hbo word je opgeleid voor hogere functies in het werkveld. Met andere woorden, je wordt beroepsgericht opgeleid. Dat betekent dat je tijdens je studie veel met de praktijk bezig bent. Ook kun je na het behalen van je bachelor doorstuderen voor je master.
Wist je dat ongeveer 25% procent van de Nederlanders een hbo-diploma (bachelor) heeft? Dat is helemaal niet zoveel. Dat komt omdat er bepaalde toelatingseisen zijn aan het hbo. Dat en meer leggen we in dit deel van de explainer uit.
De toelatingseisen voor het hbo zijn redelijk rechttoe rechtaan: heb jij je havo of vwo afgerond? Dan kun je door naar het hbo. Daarnaast zijn er nog een aantal mogelijkheden om aan de hogeschool te mogen beginnen. Ben je 21 of ouder, maar heb je geen (toelaatbare) diploma? Dan kun je via een 21+ toets alsnog aan het hbo beginnen. Je kunt ook met een mbo niveau 4 diploma doorstuderen.
Op alle niveau's bestaat het verschil tussen reguliere- of particuliere scholen. Maar op het hbo zijn ze het sterkst aanwezig. In grote lijnen is het verschil tussen deze twee dat een reguliere hbo-opleiding (voor een groot deel) bekostigd wordt door de overheid. Je betaalt er dan niet de volle mep voor, maar 'slechts' een gedeelte.
Voor particuliere opleidingen betaal je wel de volle mep, want die zijn – je raadt het al – niet-bekostigd door de overheid. Daar staat tegenover dat niet-bekostigde opleidingen vaak kleine klassen hanteren en docenten hebben die uit de praktijk komen – hoewel dat laatste bij bekostigde scholen ook vaak het geval is.
Het laatste verschil is tot slot dat een reguliere hogeschool altijd erkend is. Je krijgt een bachelor diploma na het afronden van je studie. Een particuliere hogeschool is meestal wel, maar niet altijd erkend. Je krijgt dat wel een diploma, maar die wordt dan niet (in het buitenland) erkend. Tot slot: als de opleiding is geaccrediteerd heb je altijd recht op studiefinanciering.
Op het hbo werkt het net even anders dan op de middelbare school. Om te beginnen: je gaat als het goed is iets doen wat jij echt leuk vindt. Hoe het verder zit met de hoeveelheid lesuren, huiswerk (oh nee, zelfstudie), stages en meer, lees je hieronder. Geen zorgen, de collegezalen zien er niet zo uit als de afbeelding hierboven.
Een hbo bacheloropleiding duurt in principe 4 jaar. In die vier jaar haal je 240 studiepunten (60 per jaar). Je bent 40 uur per week met je studie bezig (full time, dus). Deze uren zijn grofweg verdeeld in hoor- en werkcolleges, zelfstudie en stages.
Een collegejaar is verdeeld in blokken. Meestal verdeeld in kwarten, maar het kan ook in 3en (trimester) of in 2en (semester). Aan het einde van een blok volgt eigenlijk altijd een tentamen periode (een soort toetsweek).
Het eerste jaar heet het propedeuse jaar. Dit is eigenlijk een soort introductie in de studie die je volgt. Om verder te kunnen naar het 2e jaar van je opleiding, moet je jouw propedeuse (P) halen. Gelukkig heb je daar in principe 2 jaar de tijd voor, mits je het bindend studieadvies haalt. Een positief bindend studieadvies behaal je als je een bepaald aantal studiepunten (ects) hebt verzameld. Meestal zijn dat er 45, maar hoeveel het er precies zijn, vind je op de website van de opleiding.
Het komt voor dat je met je P naar de universiteit kunt. Maar let wel op, want niet elke universiteit stelt die optie beschikbaar. Dat komt omdat het gat tussen hbo en wo vaak te groot is waardoor er veel doorstromers niet kunnen aanhaken op universitair niveau. Dat geldt vooral voor de technische studies, waar een bepaald wiskunde niveau wordt vereist waar havisten en hbo'ers nog nooit mee in aanraking zijn gekomen.
Tijdens je opleiding loop je altijd 1 of meerdere stages. De connectie met het werkveld is namelijk heel belangrijk op de hogeschool. Je loopt mee bij een bedrijf, of hebt een afstudeeropdracht.
Met een stage krijg je informatie die je alleen in de praktijk krijgt. Bovendien kun je aan je stagebegeleider van alles vragen. En wie weet blijf je na de hogeschool plakken bij je stagebedrijf en heb je meteen je eerste baan te pakken!
Na het behalen van je P, beland je in de hoofdfase van je studie. Tijdens deze fase ga je dieper in op je hoofdvak (major), loop je stage en verbreed je jouw kennis met een minor. Tot slot schrijf je een scriptie, doe je een afstudeerstage, beroepsopdrachten of een combinatie hiervan. Wat het precies is, wordt door de opleiding zelf bepaald.
Als je dit allemaal succesvol hebt afgerond, heb je de titels Ba., BSc. of Ing. (ingenieur) verdiend – afhankelijk van welke opleiding je hebt gedaan. Je kunt dan via deze weg een master volgen aan de universiteit of aan de bak bij een bedrijf of overheid (en later alsnog een master volgen)!
Er bestaat naast het bachelor programma ook een Associate Degree programma. Dit zit tussen het hoger onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs in en duurt 2 jaar. Je krijgt dan ook een diploma (AD), en kunt daarna ook nog een bachelor op de hogeschool halen. Wil je hier meer over weten, bekijk dan deze blog.
Op zowel de universiteit als de hogeschool kun je 240 studiepunten verdienen. Maar wanneer je een hbo opleiding volgt, doe je 4 jaar over je opleiding, terwijl je over een wo-studie 3 jaar doet. Dat wil zeggen dat het tempo op wo-niveau hoger ligt – je hebt minder tijd om hetzelfde aantal punten te halen.
Het tweede grote verschil zit in de hoeveelheid theorie- en praktijkles. Op het wo werk je vanuit de theorie. Je vormt theorieën en ontwikkelt nieuwe kennis. In sommige gevallen pas je deze ook toe in de praktijk om te kijken of je gevormde theorie daadwerkelijk werkt. Bovendien doe je veel onderzoek.
Op het hbo pas je veel kennis toe en zorg je dat dingen in de praktijk beter lopen, bijvoorbeeld tijdens je stage. Je beantwoord meestal de vraag 'hoe', terwijl je op het wo meestal de vraag 'waarom' beantwoordt. De aansluiting op de arbeidsmarkt is daarom vaak ook makkelijk te vinden. Check hier nog meer verschillen tussen het hbo en het wo.
Na je hbo bachelor is het mogelijk om een hbo master te volgen. Je krijgt na het afronden hiervan dezelfde mastertitel als op het wo, maar net zoals bij de bachelor zijn er verschillen tussen een hbo en wo master.
Zo is een hbo master meer praktijkgericht, je gaat aan de slag met een vraag die uit de praktijk komt. Het wordt daarom ook wel een professionele master genoemd.
Een hbo master richt zich bovendien op de beroepspraktijk, en werk je vaak tijdens je mastertraject. Daarom worden hbo masters ook deeltijd of duaal aangeboden – anders wordt je leven wel heel druk. Afhankelijk van de master duurt zo'n traject 1 tot 3 jaar.
Meestal kun je zonder een pre-master doorstromen, maar heb je wel werkervaring of een relevante werkplek nodig.
Na het behalen van je bachelor op het hbo is het ook mogelijk om een master-opleiding te volgen.
Goed om te weten is dat je meestal niet zomaar aan je master kunt beginnen. Daarvoor moet je meestal eerst een schakeljaar of pre-master volgen. Dit duurt vaak 1 jaar en bestaat uit introductievakken waar je meer informatie krijgt en kennis opdoet zodat je klaar wordt gestoomd voor de master. Ook maak je een scriptie om te laten zien dat je het niveau aankunt. Wanneer je dit hebt gehaald, kun je beginnen aan je master.
Natuurlijk hoef je niet door te studeren. Sterker nog, sommigen die hun havo diploma hebben gehaald, gaan niet eens naar het hbo, maar kiezen voor een mbo opleiding. Dat kan natuurlijk ook. Het hbo is namelijk niet voor iedereen de juiste onderwijsvorm. Heb je daar vragen over, lees dan dit stuk eens.
Op Studiekeuzelab vind je veel verhalen, waaronder van doorstromers. Zo hebben we het verhaal van Henrica. Zij studeerde na het behalen van haar bachelor door.
Het kan ook nog gekker. Zo begonnen Dion en Adam allebei op het vmbo en stroomden zij door naar een universitaire master. Dion behaalde zelfs zijn post-master. Lees hun verhalen!
Nu weet je weer wat meer over het hbo, hoe het eruit ziet en wat je te wachten staat. Is het hbo iets voor jou?
21 juni 2022 geschreven door de redactie