Je propedeuse is een certificaat en die je kunt behalen door alle studiepunten (ECTS) voor je eerste studiejaar binnen een bepaalde periode te behalen. De propedeuse (kortweg: P) werd ooit bedacht als een vooropleiding op je hbo bachelor of wo bachelor (universitaire bachelor). Het eerste jaar van je opleiding, vaak nadat je je havo of vwo diploma hebt gehaald op de middelbare school, werd gezien als fase waarin je liet zien of je het niveau en dus de studie aankan. Dit jaar heet met een mooi woord de zogenoemde propedeutische fase.
Dat systeem bestaat nog steeds. Dus, wil je verder met de opleiding, dan moet je deze fase afronden. Heb je dit gedaan, dan krijg je je Propedeuse, een certificaat. Sommige hogescholen en universiteiten koppelen er een ceremonie of ‘buluitreiking' aan (een bul is een diploma. Dit woord wordt op de universiteit veel gebruikt).
Met je propedeuse kun je trouwens niet alleen door naar het volgende jaar, als je je propedeuse haalt op hbo niveau, kun je ook de overstap maken naar de universiteit. Dat is natuurlijk handig om te weten. Het kan wel zijn dat er dan nog aanvullende eisen gelden. Een hbo-propedeuse staat gelijk aan een vwo-diploma en kan studenten toestaan om over te stappen naar universitaire studies, maar er kunnen aanvullende toelatingseisen gelden, zoals specifieke profielen of vakken van het middelbaar onderwijs.
Check ook eens deze blog over de verschillen hbo en wo.
Je propedeuse haal je door in je eerste jaar elk vak – en dus het totale aantal studiepunten – te halen die voor het eerste jaar staan. Dat zijn er in totaal 60. Soms moet je een Propedeuse examen doen, maar dat komt niet vaak meer voor. In principe doe je dus 1 jaar over je propedeuse, maar je kunt natuurlijk wat uitlopen, zolang je je bindend studieadvies (vaak een minimaal aantal studiepunten) maar haalt. Want mocht je een negatief bindend studieadvies krijgen, dan moet je de opleiding verlaten.
Mocht je je propedeuse in je eerste studiejaar niet meteen halen, maar heb je wel genoeg punten (het minimaal aantal studiepunten) om door te gaan naar het tweede studiejaar, dan kun je je P in het tweede jaar halen. Dat betekent wel dat je die paar vakken die je niet haalde in jaar 1 alsnog moet behalen gedurende jaar 2. Het is natuurlijk niet het einde van de wereld, maar hierdoor ligt de studiedruk wellicht wel wat hoger als je die vakken er nog extra bij moet doen.
Mocht je je propedeuse helemaal niet halen in het vooraangegeven tijdsframe zul je op zoek moeten naar een andere opleiding, en dat is vaak ook nog op een andere hogeschool of universiteit.
Het komt in heel weinig gevallen voor dat je dezelfde bachelor op de zelfde onderwijsinstelling kunt volgen. Dat is alleen wel bij hoge uitzondering. Daar zijn dus ook een aantal regels aan verbonden. Welke regels dat zijn, kun je vaak met de studieloopbaanbegeleider, de mentor, of met een adviseur van jouw opleiding bespreken.
Als je je propedeuse hebt gehaald, heb je bewezen dat je het niveau van je studie aankan. Je kunt dan kiezen om je hbo-studie af te ronden of naar een universitaire bachelor te gaan. Met je propedeuse op zak, kun je doorstromen naar de universiteit. Een hbo-propedeuse is gelijk aan een vwo-diploma en staat je toe om door te stromen naar de universiteit. Je kunt je propedeuse behalen in het eerste jaar, maar je kunt ook later nog vakken behalen die je niet hebt gehaald. Het behalen van een propedeuse is een vereiste voor het hbo en de universiteit.
Eerst gold het behalen van de propedeuse als een soort proeve van bekwaamheid. Als je je P had, was dat een bewijs dat je het wo of hbo niveau aankon. Maar inmiddels zijn er steeds meer universiteiten die de propedeuse afschaffen. Zo heeft de Radboud Universiteit in Nijmegen in 2019 besloten geen propedeuse uitreikingen meer te doen. Ook kennen de Universiteit Maastricht, Rijksuniversiteit Groningen en Universiteit Wageningen geen propedeuse meer.
De Radboud Universiteit vindt het een achterhaald systeem sinds het Bachelor/Mastersysteem is ingevoerd. Daarnaast heeft een propedeuse internationaal gezien weinig waarde. Daar heb je bijvoorbeeld weer meer aan een associate degree. Daarnaast geeft het halen van de BSA al aan dat je het niveau aankunt en je weg als student dus mag vervolgen. Maar de meeste universiteiten hanteren nog wel een propedeuse.
Genoeg redenen dus om de P af te schaffen, zou je zeggen. Toch zijn er in de praktijk nog veel hogescholen en een aantal universiteiten die dit model hanteren. Er zijn ook studenten die het niet eens zijn met de afschaffing omdat dit volgens hen een stok achter de deur is voor studenten om hun eerste jaar volledig af te kunnen ronden. Ook is het een feestelijke aangelegenheid om na je eerste jaar al een papiertje te ontvangen, en trots te kunnen zijn op jezelf!
Wat je er ook van vindt, als je ermee te maken krijgt als student, kun je maar beter weten wat het is en wat je ermee kan. Uiteindelijk is het in de meeste gevallen zeker goed te doen om je propedeuse binnen je eerste jaar te halen, maar mocht het niet lukken en rond je nog wat vakken af tijdens je tweede studiejaar is dat ook helemaal goed.
Benieuwd naar meer content over opleidingen, niveau's en toelatingseisen? Klik op het pijltje.
Hier hebben we meer linkjes naar handige en nuttige content voor je op een rijtje gezet. Zo weet je dalijk alles over studeren en verschillenden opleidingen
10 maart 2025 geschreven door de redactie