Jarenlang gold de studielening als de goedkoopste lening die je aan kon gaan. De rente stond namelijk heel lang op 0,0 procent. Vanaf januari 2023 is daar verandering in gekomen. Dat heeft er o.a. mee te maken dat de rente op Nederlandse staatsobligaties is gestegen. Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft samen met de DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) aangegeven dat de rente op de studieschuld moest worden verhoogd.
Vanaf 2024 wordt daar nog een schepje bovenop gedaan. Dit is er aan de hand: In plaats van een rentepercentage van 0,46 procent gaat vanaf 1 januari 2024 voor het hoger onderwijs een percentage van 2,56 gelden. Dat scheelt voor iedereen met een gemiddelde studieschuld van ruim 17.000 euro zo'n 350 euro per jaar. Een vervijfvoudiging dus, een aanzienlijk bedrag en volgens veel (oud)studenten en belangenorganisaties oneerlijk.
De rentepercentages hangen af van een aantal zaken, zoals het stelsel (oude stelsel of leenstelsel) en de periode waarin je hebt gestudeerd. Daarnaast is ook het niveau van je studie van belang. Voor studenten in het hoger onderwijs (hbo en universitair) die onder het leenstelsel vallen wordt dat 0,46 procent. Voor mbo-studenten en hbo- of universitair oud-studenten die onder het oude stelsel vallen wordt de rente 1,78 procent – iets hoger dus dan die 0,46 procent.
Dat de rente zo lang op 0 procent lag, kwam doordat de rente in het algemeen heel erg laag was. Door de huidige inflatie - zelf merk je vast ook dat bepaalde zaken duurder worden - is er een wereldwijde rentestijging, en daarmee stijgt ook de rente op studieleningen.
Dit is je waarschijnlijk al opgevallen, maar mbo-studenten gaan een hogere rente betalen op hun studieschuld. Dat verdient uitleg, want dit klinkt niet alleen vreemd, dat is het ook.
Toen de basisbeurs in 2015 werd afgeschaft, is ook besloten dat mbo'ers een hoger percentage aan rente zouden moeten betalen. Dat komt omdat mbo'ers ook na 2015 recht op een basisbeurs hadden, terwijl hbo'ers en wo'ers dat niet meer hadden. Als een soort tegenprestatie moesten mbo'ers een hogere rente betalen over de lening die zij zouden opnemen. Dit is nu pas merkbaar omdat de rentes nu pas aanzienlijk stijgen.
Nadat je klaar bent met je studie hoef je nog niet direct je studieschuld te gaan aflossen. De eerste dag van het volgende jaar, nadat je studiefinanciering stopt, start je aanloopfase. Vanaf dat moment hoef je twee jaar niet af te lossen. Dit heeft met je financiële positie als pas afgestudeerde te maken. Na die twee jaar start je met aflossen. Dit bedrag bestaat uit een deel aflossing en de rente studieschuld.
Je schuld terugbetalen doe je maandelijks. DUO stelt dit maandbedrag vast. Val je in het oude stelsel of heb je een studieschuld als mbo'er, dan heb je 15 jaar de tijd om je studieschuld af te lossen. Val je onder het leenstelsel? Dan heb je 20 jaar langer de tijd, namelijk 35 jaar. Dit heeft er mee te maken dat de totale schuld van leenstelsel studenten vaak hoger ligt.
Niet iedereen heeft meteen last van deze rentestijging. Voor studenten die nu studeren geldt dat helaas wel, want voor hen wordt ieder jaar een nieuw percentage berekend en zij moeten er vanaf volgend jaar dus aan geloven. Maar voor oud-studenten werkt het anders.
Voorbeeld: Stel jij bent een student met een schuld van 22.900 euro, die gebruikmaakt van de volledige afbetalingsperiode van 35 jaar. Dit komt met de nieuwe rente uit op bijna twaalfduizend euro aan rentekosten. Een kleine tienduizend euro meer dan met de oude rente van 0,46 procent.
Klinkt oneerlijk? Misschien is het dat ook. Ook voor oud-studenten die niet meer in hun rentevaste periode zitten, groeit het af te betalen bedrag aanzienlijk. Met name de studenten in de ‘pechgeneratie’ (2015-2022) zitten in de penarie. Zij vielen grotendeels of volledig buiten de boot omdat ze geen basisbeurs kregen en leenden daarom meer geld. De gemiddelde studieschuld steeg onder het leenstelsel van 4.700 naar 17.100 euro. Sinds september ontvangen studenten weer een basisbeurs.
Een klein lichtpuntje: hoeveel je gaat aflossen, is ook weer afhankelijk van hoeveel je verdient. Zoals altijd geldt: hoe meer je verdient, hoe meer je aflost. Zeker nu de rentes stijgen is het verstandig dat je die vervelende studieschuld aflost. En het liefst zo snel mogelijk. Wil je weten wanneer jouw rentevaste periode afloopt? Kijk dan op Mijn DUO.
Partijen zoals de LSVb en het ISO zijn niet blij met het feit dat (oud) studenten een rentepercentage betalen over hun studieschuld. ISO geeft aan dat zij zich grote zorgen maken over oplopende totale studieschuld en de gevolgen die dit gaat hebben voor de financiële positie van (afgestudeerde) studenten. De LSVb maakt zich zorgen of het afgestudeerden straks nog wel lukt om deze lening terug te betalen. Zij hebben hier een interessant artikel over geschreven met o.a. ook meer informatie over de basisbeurs en aanvullende beurs.
23 oktober 2023 geschreven door Boy Cornelissen