Er zijn een aantal grote en kleine verschillen op te noemen tussen deze twee niveaus. De meeste worden hieronder benoemd. Waar we niet op ingaan is of het ene hoger of beter is dan het ander. Dat is totaal niet relevant.
Een mbo opleiding volg je in de meeste gevallen op een ROC (Regionaal Opleidingscentrum). Een hbo opleiding volg je op de hogeschool. Je vindt ROC's en hogescholen door heel het land. Een ROC heeft, zoals de naam het zegt, een wat regionaler karakter dan een hogeschool – daar vind je vaak studenten uit het hele land.
Dit is misschien wel één van de grootste verschillen. Op het hbo krijg je meer vakken en heb je per vak meer stof. Op het hbo krijg je per vak namelijk vaak meerdere boeken die je moet bestuderen, plus aanvullende literatuur. Zo kun je misschien zeggen dat het hbo niet perse moeilijker is, maar dat je vooral meer stof moet leren.
Daarnaast is het op het mbo vooral belangrijk dat je het studiemateriaal kent en kan reproduceren. Dus wat in het boek staat, krijg je terug tijdens het tentamen. Op de hogeschool werkt het net wat anders. Daar ga je met de stof aan de slag. Er wordt meer om inzicht gevraagd. Je wordt bijvoorbeeld gevraagd om de stof toe te passen in een bepaalde situatie (casus) in plaats van het letterlijk op te dreunen.
Nog een verschil tussen mbo en hbo is dat je op het mbo wordt opgeleid voor een beroep. Daar leer je voor. Wanneer je bijvoorbeeld de opleiding tot directiesecretaresse volgt op het mbo, en je hebt Engels, dan leer je een reservering te maken. Het Engels op hbo niveau is veel breder en algemener ingestoken. Het hbo is namelijk niet gericht op één beroep, maar op een 'beroepsgroep'. Dat wil zeggen dat je met een hbo opleiding meerdere beroepen kunt gaan beoefenen. Doe je de opleiding elektrotechniek op het hbo, kun je productontwerper worden, maar ook softwareontwerper.
Het tempo is ook anders. Een mbo niveau 4 opleiding duurt even lang als een hbo opleiding: 4 jaar. Maar mede omdat je op het hbo meer lesmateriaal krijgt, ligt het tempo daar hoger. Ook wordt de lesstof minder uitgebreid behandeld tijdens de lessen, maar er worden tijdens de les meer dingen in kortere tijd behandeld. Tot slot wordt de stof heel veel minder herhaald dan op het mbo.
Een gevolg daarvan is, is dat docenten op de hogeschool verwachten dat studenten thuis een hoop zelf doen. Je zult op het hbo daarom meer zelf moeten studeren. Dat brengt ons bij het volgende punt.
Op het mbo krijg je veel begeleiding. Zo wordt de stage samen met school geregeld. Terwijl je op het hbo je stage meestal zelf moet regelen. Tijdens de stage wordt er ook meer zelfstandigheid van je verwacht als hbo'er.
Daarnaast moet je als hbo student goed voorbereid zijn tijdens het college. Je moet mee kunnen denken en doen. De colleges zijn namelijk vooral momenten waarop je met de stof aan de slag gaat. Je krijgt dus een stuk meer eigen verantwoordelijkheid op het hbo. De docent laat je meer los en rekent erop dat je alle inhoud (grotendeels) kent. Natuurlijk, als je het lastig hebt krijg je echt wel begeleiding, maar in principe moet je het zelf doen.
Op het mbo krijg je juist meer begeleiding in het leren begrijpen van de tekst en is er ruimte voor herhaling van de stof.
Nog een verschil tussen mbo en hbo is dat je op het mbo meer praktijkgericht onderwijs krijgt, terwijl je op het hbo juist meer theorievakken hebt. Tijdens een hbo opleiding wordt er van je verwacht dat je zelf analytisch en kritisch nadenkt over bepaalde dingen. Deze pas je vervolgens toe in de praktijk.
Bij een mbo opleiding ligt de nadruk juist op het doen. Je bent met de praktijk bezig. Zo ben je aan het einde van je opleiding gespecialiseerd in een bepaald beroep.
Voordat we het verschil in stages uitleggen, moeten we eerste iets uitleggen over de trajecten op het mbo. Op het mbo kun je namelijk twee soorten trajecten kiezen: Beroepsopleidende Leerweg (BOL) en Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL).
Doe je een BOL opleiding? Dan ben je voornamelijk op school en loop je stage. Dat kan in Nederland of het buitenland. Stage loop je altijd bij een erkend leerbedrijf. Tijdens een BBL opleiding ben je 3 of 4 dagen werkzaam bij een bedrijf en ga je 1 of 2 dagen naar school. Dat is een groot verschil. Meer weten over BOL of BBL? Check deze blog.
Wanneer je een hbo opleiding volgt, ben je voornamelijk op school aanwezig en heb je meestal 2 stages. Hier ga je zelf met een opdracht aan de slag of loop je mee met een bedrijf. Ook tijdens je hbo studie kun je stage lopen in het buitenland.
Wanner je je mbo niveau 4 diploma hebt gehaald, kun je doorstromen naar het hbo. Daar zitten wel een aantal voorwaarden aan. Zo moet de mbo studie aansluiten bij de hbo opleiding die je wilt gaan volgen. Het kan ook zo zijn dat je een toelatingstest moet doen voordat je kunt beginnen.
Dat levert voor sommige mbo studenten de nodige stress op. Mbo'ers zien de overstap vaak als een te grote stap. Dat komt vaak omdat ze denken dat het verschil tussen mbo en hbo te groot is, of ze zijn minder gemotiveerd om door te studeren omdat ze al een diploma hebben.
Dat is jammer, want er zijn een heleboel voordelen aan doorstromen na je mbo opleiding. Wanneer je van het mbo naar het hbo gaat, heb je later kans op een hoger salaris en ben je breed opgeleid. Je kan dan eventueel van baan wisselen en naar een andere sector gaan. Je hebt dus wat meer opties.
Toch zijn er ook een aantal redenen mbo'ers er niet voor kiezen om door te leren. Veel kiezen er niet voor om van mbo naar hbo door te stromen omdat ze denken dat het gat te groot is. Daarnaast kost het 4 jaar extra studeren en meer geld. De laatste reden is dat mensen met een mbo diploma bang zijn dat ze niet genoeg capaciteiten hebben om het hbo aan te kunnen. Dat laatste is heel jammer natuurlijk. Wil je meer weten over waarom mbo'ers niet altijd doorleren? Lees dan deze blog.
Wil je na je mbo opleiding wel doorleren, maar lijkt 4 jaar je teveel? Dan is een associate degree misschien wat voor jou.
Zoals je ziet, zijn er een aantal verschillen tussen mbo en hbo. Wat je ook gaat studeren, het is belangrijk dat je studie bij je past. Misschien denk je na je vmbo dat je door wilt leren en door wilt stromen naar het hbo, of zelfs de universiteit. Het kan ook zijn dat je na de havo het liefst een mbo opleiding wilt gaan doen. Zolang de studiekeuze maar het beste bij jou past.
28 juni 2022 geschreven door Boy Cornelissen