Jop (17) volgt zijn hart: ‘Van veel geld binnenharken word je niet per se gelukkig’

Best ironisch en ‘hypocriet’, vindt Jop de Jong: terwijl kabinetslieden heel hard roepen dat we ‘meer praktisch opgeleiden’ nodig hebben, is ons schoolsysteem puur gericht op ‘kennis’. De CITO-eindtoets (die vanaf dit schooljaar ‘doorstroomtoets’ heet) in groep 8 meet immers 100 procent kennis, en nul praktische vaardigheden. En wie ‘hoog’ scoort mag naar de havo of naar het vwo; wie ‘laag’ scoort gaat naar het vmbo.

Jop: ,,Stel nou dat die CITO-toets wel 50 procent kennis zou meten en 50 procent praktische of creatieve vaardigheden. Dan is de kans groter dat kinderen op jonge leeftijd al ontdekken hoe leuk houtbewerking of ander ‘maakwerk’ kan zijn.’’

Zelf is Jop gezegend met een praktische omgeving: zijn vader is kunstenaar; een oud-oom is horlogemaker: ,,Horloges vind ik fascinerend, maar ook houtbewerken vind ik hartstikke mooi om te doen. Eerlijk gezegd vind ik nu ‘iets maken’ leuker dan in een stapel papier duiken.’’ En dus bezocht hij onlangs een open dag van een mbo-opleiding waar je horlogemaker kunt worden. ,,En dat beviel me heel goed, ook de gesprekken met studenten; ik vond het een fijne, relaxte omgeving.’’

Dikke boeken

Rooijakkers denkt dat ‘we’ (ouders, school, de maatschappij) behoorlijk veel vragen van jongeren. Het toenemende aantal jongeren met mentale problemen zou daar wel eens het gevolg van kunnen zijn, vermoedt de studiekeuzeadviseur. ,,Ik zou er – net als hoogleraar Jelle Jolles – voor willen pleiten dat er op middelbare scholen minder eenzijdig aandacht besteed wordt aan kennis en cognitie en wat meer aan de sociale, emotionele en fysieke ontwikkeling. Als jongeren zich op al die vier vlakken kunnen ontwikkelen, komt dat hun identiteitsvorming en persoonlijke groei ten goede.’’

Het vergroot je welzijn als jongere niet als je een studie doet die minder goed bij je past. ,,Een leerling met een vwo-diploma gaat naar de universiteit, is vaak de gedachte. Terwijl je eerst bij jezelf zou moeten onderzoeken hoe je in elkaar zit en of je wel geschikt bent voor een universitaire studie. Bij veel universitaire studies moet je bijvoorbeeld dikke, wetenschappelijke boeken in het Engels doorspitten; niet iedereen wordt daar blij van. Misschien past jouw persoonlijkheid wel veel beter bij een praktische opleiding.’’

Loodgieter met Tesla

Net als onderwijsminister Robert Dijkgraaf, die liever spreekt van ‘een waaier aan opleidingsmogelijkheden’ dan van ‘hoog’ of ‘laag’ opgeleid, denkt Rooijakkers dat de eenzijdige nadruk op ‘zo hoog mogelijk’ voor veel jongeren niet goed is. Het idee dat de universiteit het summum is en dat je daarmee ‘rijk’ gaat worden, is heel hardnekkig. ,,Misschien verandert dat ooit, als het tekort aan praktisch opgeleiden nog groter wordt. Je hoort nu al dat de loodgieter die een eigen bedrijf heeft en flinke uurtarieven kan rekenen, in een Tesla komt voorrijden.’’