Titel bij opleiding: welke titel mag je na je opleiding gebruiken?

Is een titel sjiek? Of vooral poeha?

Een titel voeren klinkt inderdaad sjiek en erg formeel. Vroeger (ongeveer tot 1990) was het heel gebruikelijk om voor je naam een academische titel te zetten. Dat deed je als je een brief wilde sturen bijvoorbeeld. Daarmee liet je zien wat je achtergrond was en wat je qua scholing hebt gepresteerd. Maar tegenwoordig zie je dat mensen in Nederland hun titel steeds minder gebruiken, meestal alleen nog in formele situaties. Vaak zie je dat ons nuchtere volkje het niet zo heeft op het voeren van academische titels, terwijl dat in het buitenland (bijvoorbeeld het VK, de VS en Duitsland) wel gebruikelijk is.

Toch zie je het meestal wel nog terug op de universiteit. Daar kun je er rekening mee houden dat de docenten trots zijn op hun titels (daar hebben ze hard voor gewerkt). Het geeft ook vaak de hiërarchie aan tussen de universitair docenten. Het komt zelfs voor dat sommige Professoren hun mail niet eens beantwoorden als je niet de juiste aanspreekvorm en titels (in de juiste volgorde) gebruikt – dit is echt gebeurd. Maar daar kom je snel genoeg achter.

Graad

Als je bent afgestudeerd, behaal je de volgende graden:

Graden in het Wetenschappelijk Onderwijs (universiteit)

• Bachelor (B):  na een universitaire bachelor (wo);
• Master (M): na een universitaire master (wo);
• Bachelor of Laws (LLB): na je universitaire studie (bachelor) rechten;
• Master of Laws (LLM): na een universitaire master rechten;
• Doctor of philosophy (PhD): Na het behalen van je promotieonderzoek. Dit is de PhD betekenis.

Afhankelijk van het vakgebied wordt ‘of Arts’ of ‘of Science’ toegevoegd. Bijvoorbeeld: Bachelor of Science (BSc) of Master of Arts (MA). (bron: rijksoverheid.nl)

Graden na een Hbo opleiding (hogeschool)

• Associate degree (Ad): na een associate degree-opleiding;
• Bachelor (B): na een hbo bachelor;
• Master (M): na een hbo master.

Afhankelijk van het vakgebied wordt ‘of Arts’ of ‘of Science’ toegevoegd. Bijvoorbeeld: Bachelor of Science (BSc) of Master of Arts (MA). (bron: rijksoverheid.nl)

Titels

In Nederland wordt een onderscheid gemaakt tussen een graad en een titel. Allebei laten ze zien dat je een bepaald onderwijsniveau behaald hebt. Dit geeft jou het recht om een (Nederlandse) titel te voeren.

In het buitenland wordt alleen de (internationale) graad gebruikt zoals je hierboven ziet (hoe dat precies zit, leggen we zo uit), maar in Nederland krijg je dus ook nog een titel. Welke titel je mag voeren hangt af van je studie. Dat ziet er als volgt uit:

Titels in het wetenschappelijk onderwijs

• Doctor (dr.): hoogste universitaire titel haalbaar (na je promotieonderzoek, PhD);
• Meester in de rechten (mr.): als je een master in de rechten hebt behaald;
• Ingenieur (ir.): als je een master in de technische studies of agrarische studie hebt;
• Doctorandus (drs.): de titel doctorandus krijg je na het behalen van elke andere masteropleiding.
  
  

Titels in het hoger onderwijs

• Ingenieur (ing.): als je een titel bachelor hebt op het gebied van landbouw en natuurlijke omgeving of techniek;
• Baccalaureus (bc.): als je een bachelor op het hbo hebt afgerond.

Voor hbo masters bestaan geen titels. Daar gebruik je dus LLM, MsC of MA.

Waar plaats je deze graden en titels?

Titels en graden plaats je beide op een andere manier. Titels zet je voor je naam en graden zet je achter je naam. Dat ziet er zo uit:

• Titel komt altijd vóór de naam: drs. P. Jansen;
  • Als je meerdere masters in 1 vakgebied hebt gebruik je je titel maar 1x: dus niet ir. ir. P. Jansen, maar: ir. P. Jansen;
  • Als je meer dan 1 master in verschillende vakgebieden hebt (mr. gaat altijd voor, de andere twee mag je zelf op volgorde zetten): mr. drs. ir. P. Jansen;
  • Als je een doctoraat hebt: dr. P. Jansen (je doctorandus drs. valt dan weg, want dat betekent letterlijk: 'hij die nog doctor moet worden');
  • Als je een doctoraat en een master hebt: dr. ir. P. Jansen (dr. komt eerst);
  • Als je gepromoveerd bent en een master in de rechten hebt: mr. dr. P. Jansen (mr. komt vóór dr.);
  • Als je gepromoveerd bent in de rechten: mr. P. Jansen (juristen voeren meestal alleen hun mr. titel);
  • Als je meerdere keren bent gepromoveerd, dan mag je meerdere keren de titel dr. gebruiken, maar om het makkelijk te maken wordt het: dr. mult. P. Jansen.
    
    
• Graad komt altijd achter de naam: P. Jansen, MsC (bij graden gebruik je altijd een komma).
  
  • Bij graden werk het bijna hetzelfde als bij het gebruik van titels. Maar hier is het normaler om zowel je bachelor als je mastergraad te benoemen: P. Jansen, MA, BA 

Graad of titel bij je naam?

Het maakt niet zoveel uit welke van de twee je kiest. De Nederlandse titels zijn wat traditioneler en zijn vooral in Nederland en Duitsland bekend. In Duitsland is het trouwens wel nog redelijk gebruikelijk en geeft in sommige gevallen zelfs behoorlijk wat aanzien, bijvoorbeeld op het werk of in de politiek.

Internationaal gezien is het gebruiken van je graad het meest gebruikelijk en je mag die dus ook gebruiken in Nederland. Maar wat niet zomaar mag is Nederlandse titels gebruiken als je een studie in het hoger onderwijs in het buitenland hebt afgerond. Dan moet je dat eerst aanmelden bij DUO.

Wat niet ook mag is een Nederlandse titel voeren in combinatie met je graad. Heb je dus een wo master gehaald, dan mag je niet zomaar drs. P. Jansen, MsC gebruiken. Dan wordt het of drs. P. Jansen of P. Jansen, MsC.

Bijzonderheden

Om het verhaal compleet te maken zijn er nog een aantal andere titels die gebruikt worden.

Professor

Maar hoe zit het dan met 'Professor'? Dat is de titel die je mag voeren als je hoogleraar bent. Dat is de hoogste docent aan een universiteit binnen een bepaald vakgebied. Een hoogleraar is dus een functie en geen titel, Professor is de titel die daarbij hoort. Dat ziet er dan zo uit: prof. dr. P. Jansen. 

Eredoctoraat

Je kunt ook eretitels behalen, dat heet een eredoctoraat. Deze kun je halen wanneer je een bijzondere (academische) prestatie hebt geleverd. Dan mag je de titel dr.h.c. (doctor honoris causa) voeren. Hier kun je er oneindig veel van hebben.

Op naar die titel!

Na het afronden van een studie aan de hogeschool of universiteit heb je een titel (bijvoorbeeld de titel meester of titel ingenieur) verdiend. Het is natuurlijk aan jou om deze te gebruiken of niet. Maar dan moet je natuurlijk wel eerst een diploma halen 😉