Doen alsof je studeert - Stijns verhaal als spookstudent

Wat begon als een nieuwe start, veranderde langzaam in vermijden, spanning en jezelf iets wijsmaken. In dit eerlijke verhaal deelt Stijn hoe hij een spookstudent werd, hoe hij het 2,5 jaar verborg en hoe hij uiteindelijk de controle terugvond.

Wat is een spookstudent?

Een spookstudent (ook wel pretend student genoemd) staat ingeschreven bij een onderwijsinstelling, maar volgt in de praktijk geen colleges of vakken meer. Soms hou je jezelf voor dat je nog studeert, soms je omgeving. Of allebei.

Leven als een spookstudent

De studie van Stijn had weinig contacturen, wat het makkelijk maakte om de schijn op te houden. Zijn huisgenoten kenden zijn rooster niet en waren zelf natuurlijk ook druk. De meeste stressmomenten kwamen in de tentamenweek: “Dan vroegen ze wanneer ik tentamen had. Ik moest onthouden wat ik gezegd had en zorgen dat ik op dat tijdstip het huis uit was.”

Ook thuis wist niemand iets. “Aan de keukentafel blufte ik me er doorheen. Als ik niet zo goed had kunnen bluffen, hadden mijn ouders het misschien eerder doorgehad.”

“Op een gegeven moment moesten we voor de studentenathletiekvereniging onze studentenpassen toesturen. Geluk bij een ongeluk werd ik aangewezen om dit voor het hele team te regelen. Als iemand anders dat had moeten doen, had ik weer een smoes moeten verzinnen omdat ik geen pas en studentnummer had,” vertelt Stijn ook als we hem vragen naar voorbeelden waar hij dan zoal over heeft moeten liegen.

"Het kwartje viel pas na een jaar"

In het begin had Stijn zelf nog niet door wat er aan de hand was. “Je praat het voor jezelf goed. Het eerste jaar denk je nog: meer mensen halen hun propedeuse niet. Als ik dit volgend jaar anders doe, haal ik het wel."

Maar het eerste jaar herhaalde zich. “Toen voelde ik wel: dit gaat de verkeerde kant op.” Uiteindelijk durfde Stijn zijn mail niet meer te openen en miste hij de herinschrijving voor het derde jaar. “Je verliest de binding met je studie en alle communicatie,” vertelt Stijn, “en toen liep ik tegen de lamp aan.” Hij verloor zijn studenten-ov en studielening, hier heb je immers alleen recht op als je ingeschreven staat bij een onderwijsinstelling.

Eerlijk zijn helpt

Toen de lening wegviel, kon hij zijn studentenkamer niet meer betalen en kreeg hij schulden. Dat was het kantelpunt: hij nam zijn zus in vertrouwen. Diezelfde avond vertelden ze het ook aan zijn ouders, “Ze reageerden gelukkig begripvol.” Samen hebben ze een plan gemaakt. Stijn bleef in Maastricht wonen, ging werken bij de ziekenhuisapotheek en werd bestuurslid bij de atletiekvereniging waar hij lid van was.

Zijn huisgenoten hebben nooit iets gemerkt. “We woonden samen, aten samen, deden leuke dingen. Vooral mijn huisgenoten praatten veel over hun studies, maar zelf probeerde ik het onderwerp na één of twee vragen altijd zo snel mogelijk te veranderen." Ondanks de moeilijke tijd had Stijn ook fijne momenten: zijn vrienden, zowel thuis als in Maastricht, zag hij nog vaak. “Mijn studie ging niet goed, dat is klote. Maar ik had veel vrienden. En toen ik het ze vertelde, reageerden ze geheel onverwacht juist begripvol.”

Stijns advies

Voor anderen die in een vergelijkbare situatie zitten, heeft Stijn een duidelijke tip: “Zoek één iemand bij wie je je verhaal kwijt kunt. Een broer, zus, vriend of vriendin. Dat is stap één.” En daarnaast: neem de tijd en doe het op je eigen tempo. Een studentendecaan of studieadviseur kan ook helpen, die staat namelijk wat verder van je af en zal niet meteen oordelen.

Wat hij zijn jongere zelf zou zeggen? “Doe vooral iets wat je zelf echt leuk vind. Ik heb me te veel laten leiden door docenten en klasgenoten van de middelbare school,” zegt Stijn. Inmiddels heeft hij zijn draai gevonden in een totaal andere richting: hij is tekstschrijver bij De Speld en sportverslaggever voor Sport Zuid bij DPG Media. Journalistiek dus, een compleet andere wereld dan de bètastudies waarmee hij ooit begon.

Zit jij in je laatste jaar of een-na-laatste jaar van je middelbare school en weet je nog niet precies wat je wil? Daarover heeft Stijn een duidelijke mening: “Dat is ook helemaal oké. Je bent 16, 17 of 18 jaar als je je diploma haalt. Je hóeft nog niet te weten wat je de rest van je leven wilt.”