Met deze 9 tips ga jij vol zelfvertrouwen een sollicitatiegesprek in

min. lezen
9-sollicitatietips

Krijg jij rillingen bij het woord ‘solliciteren’? Lig je nachtenlang wakker voor een sollicitatiegesprek? Loop jij met klamme handen de ruimte in en durf je vervolgens niemand aan te kijken? Als je één van deze vragen met ‘ja’ kunt beantwoorden, lees dan vooral door, want na deze tips ben je voor altijd genezen.

Geen zorgen, iedereen heeft (een beetje) last van zenuwen voor een sollicitatiegesprek. Dat is heel normaal. Het geeft aan dat je de nieuwe baan of opleiding graag wilt gaan doen en dat je het goed wilt doen. Het is alleen vervelend als het je in de weg gaat zitten en je verstijft. Om dat te voorkomen hebben we samen met Heidi Rooijakkers – je weet wel, de studiekeuze- en loopbaancoach die ook top tips gaf over het schrijven van een killer motivatiebrief en het maken van een top cv – 9 goede tips geschreven. Zo ga jij die baan, stageplek, of studie pakken, tijger!

Tip 1: Een goede voorbereiding is (echt) het halve werk

Tijdens een sollicitatiegesprek laat je zien wie je bent en waarom je geschikt bent voor die baan of studie. Je kunt dus een aantal vragen verwachten. Daarop kun je je voorbereiden. Heidi: “Er zijn online honderden lijstjes te vinden met vele voorbeelden van sollicitatievragen, maar in de basis komt het neer op vijf vragen. Als je deze kunt beantwoorden, dan kun je 80% van al die andere vragen ook beantwoorden. Focus je daarom op de volgende vijf: ”

  1. Wie ben ik?
  2. Waarom deze organisatie/dit opleidingsinstituut?
  3. Waarom deze functie?
  4. Waar ben ik goed en minder goed in?
  5. Waarin onderscheid ik me van anderen?

Zo kun je je van te voren inhoudelijk voorbereiden op een sollicitatiegesprek:

  • Zorg voor een goede elevator pitch
  • Onderbouw je motivatie voor de organisatie én voor de functie/opleiding
  • Werk twee of drie kernkwadranten uit
  • Werk twee of drie STARr-voorbeelden uit
  • Onderbouw je geschiktheid voor de functie of opleiding
  • Werk uit waarin jij je onderscheidt van andere kandidaten
  • En: zorg ervoor dat je deze informatie ook paraat hebt tijdens het gesprek en dus gemakkelijk kunt vertellen.

We snappen dat je hoofd nu duizelt van termen als elevator pitch, kernkwadrant en STARr. Dit zijn manieren om te laten zien wie je bent, wat je kan en hoe je reageert in situaties. Om dit nog duidelijker te maken leggen we deze hieronder los van elkaar uit zodat je deze ook echt kunt gebruiken.

Elevator Pitch

Wat is een elevator pitch en hoe maak ik er een?

Het antwoord op de vraag Wie ben jij? of Wil je iets over jezelf vertellen? is eigenlijk je elevator pitch. In ongeveer 60 seconden beantwoord je wie je bent, wat je kunt en wat je hebt te brengen. Kun je dit beantwoorden? Dan heb je al een grote stap gezet.

Onderdelen:
  • Wie ben je? Je mag hier ook iets over jezelf als privé persoon vertellen, maar houd het kort.
  • Wat doe je? Waarom? En eventueel voor wie?
  • Wat zijn jouw unieke kenmerken, jouw unique selling point(s)?
  • Voor welk probleem ben jij de oplossing?  Met andere woorden: Waarom zou een werkgever jou moeten aannemen?
  • Wat wil je? Waar ben je naar op zoek?

Tips:
  • Zorg voor een prikkelende opening, zodat je direct de aandacht hebt van de ander.
  • Breng je verhaal met enthousiasme. Laat zien waar je passie zit! 
  • Ben niet te bescheiden.
  • Ben concreet.
  • Gebruik geen afkortingen of vaktaal.
  • Oefen van te voren een flink aantal keer (voor iemand anders of voor de spiegel)
  • Zorg ervoor dat de pitch niet veel langer duurt dan een minuut.
  • Eindig, als het kan, met een vraag.
Kernkwadranten

Wat zijn kernkwadranten en hoe kan ik dit gebruiken?

Daniel Ofman, management coach, heeft een model bedacht met vier kernkwadranten. Dit model geeft antwoord op de vraag: Waar ben ik goed in en waar ben ik niet goed in?

Deze vragen gaan specifiek over jouw sterke en minder sterke kanten en hebben te maken met jouw geschiktheid voor de functie of opleiding. Het antwoord op deze vraag kun je heel goed voorbereiden met behulp van de kernkwadranten van Ofman. Zo ziet het eruit:

Kernkwadrant-daniel-ofman-01

Kernkwaliteiten zijn die specifieke sterktes die iemand kenmerken. Ze maken je tot wie je bent. Maar als je erin doorschiet wordt het een valkuil. Daar heb je dus iets te leren of te ontwikkelen (uitdaging), maar als iemand daarin doorschiet kom hij of zij in je allergie (het tegenovergestelde van je kwaliteit).

Bijvoorbeeld: Je bent daadkrachtig, maar als je doorschiet (bijvoorbeeld omdat je onder druk staat), word je drammerig. Een uitdaging is dan geduldiger te worden, maar als iemand daarin doorschiet wordt het passiviteit. En dat is juist vaak de allergie van iemand die daadkrachtig is. Het belangrijkste is dat de cirkel rond is. Werk voor een sollicitatiegesprek 2 of 3 kernkwadranten uit. Schrijf ze zo op dat ze helemaal passend zijn voor jezelf en maak ze dus op maat.

De vraag is nu hoe jij deze kernkwadranten kunt gebruiken in een sollicitatiegesprek. In de eerste plaats is het goed om je bewust te zijn van je kwaliteiten, zodat je kunt aangeven wat je te bieden hebt. Bovendien wordt er regelmatig letterlijk gevraagd wat je belangrijkste kwaliteiten zijn. Daarnaast helpt het je antwoord te geven op vragen zoals: Wat zijn jouw mindere kanten? Wat zijn jouw valkuilen?

Als iemand dit vraagt en je antwoord bijvoorbeeld ‘Ik ben drammerig’, dan kun je ervan uitgaan dat ze hier op gaan doorvragen en dat het gesprek een kant op kan gaan waar je niet blij van wordt.

Maar als je hier de kernkwadranten gebruikt, kun je ook zeggen: ‘Soms als ik onder druk sta, dan kan ik wel eens drammerig worden. Dat komt omdat ik een daadkrachtig persoon ben. Ik weet dit van mezelf en heb geleerd om in dat soort situaties bewust wat meer geduld te beoefenen.' Als je op deze manier over je valkuil vertelt, dan noem je gelijk ook je kwaliteit én je reflectief en lerend vermogen. Deze beide zaken worden juist als iets positiefs gezien.

De STARr-methode

Wat is de STARr-methode en hoe gebruik ik het?

STARr staat voor Situatie, Taak, Actie, Resultaat en reflectie. Hiermee laat je zien wat in een bepaalde situatie de opdracht of het doel was, wat jouw rol daarin was, hoe je jouw kwaliteiten hebt kunnen inzetten, welke resultaten dat opgeleverd heeft en hoe je erop terugkijkt.

Deze methode wordt heel vaak door interviewers gebruikt tijdens sollicitatiegesprekken. De kracht zit in de focus op het gedrag dat je liet zien en dus misschien in de toekomst weer laat zien. Werk ter voorbereiding van je sollicitatie in ieder geval 2 STARr-voorbeelden uit. Houd hierbij rekening met de eisen die aan de baan gesteld worden (zoals bijvoorbeeld vermeld in de vacature) of de toelatingscriteria voor een opleiding. 

Hier een voorbeeld:

  • Situatie: wat speelde er?

In 2020 werkte ik als medewerker telefonische klantenservice bij een groot online bedrijf. Op een gegeven moment kreeg ik een klant aan de telefoon die een paar dure schoenen wilde ruilen waarvan de retourtermijn was verstreken. Hij wilde de schoenen terugsturen, omdat hij ze eigenlijk toch niet zo mooi vond.

  • Taak: Was je rol/taak?

Mijn taak was om de klant duidelijk te maken dat artikelen na de retourtermijn van 30 dagen nooit worden teruggenomen. Toen ik hem dit vertelde, werd hij heel kwaad en begon met van alles te dreigen.

  • Activiteiten: Wat heb je concreet gezegd/ gedaan?

Ik bleef kalm en heb de klant op een rustige en vriendelijke toon duidelijk gemaakt dat ik begrip had voor zijn probleem en het ook heel vervelend vond voor hem, maar dat ik er graag op een normale manier over wilde praten. Ik maakte duidelijk dat ik het gesprek zou gaan beëindigen, als hij niet zou kalmeren.

  • Resultaat: Wat gebeurde er daarna?

De klant werd rustig en het gesprek kon op een redelijk normale toon worden voortgezet. Uiteindelijk begreep de klant dat hij zelf beter de retourtermijn in de gaten had moeten houden.

  • reflectie: Wat heb ik ervan geleerd?

Het helpt om rustig te blijven en begrip te tonen.

Mijn advies is om voor jezelf 4 of 5 duidelijke redenen op te schrijven waarom je bij dit bedrijf wilt werken of bij dit opleidingsinstituut wilt studeren en waarom je zo graag die specifieke functie of studie wilt doen."

Heidi Rooijakkers, studiekeuze- en loopbaancoach bij Studiekeuze Bootcamp

Tip 2: Bedenk een aantal relevante vragen

Tijdens een sollicitatiegesprek wil je niet alleen dat je verhaal goed overkomt, je wilt ook geïnteresseerd zijn. Nog belangrijker: je wilt kijken of de baan, stage of studie inderdaad bij jou past. Bedenk daarom vooraf een aantal vragen en stel deze. Maar, zo zegt Heidi: “Stel geen vragen waarvan je het antwoord ook online had kunnen vinden. Dat staat een beetje onhandig en onvoorbereid.”

Tip 3: Oefen een gesprek

Oefening baart kunst. Dat geldt ook voor een sollicitatiegesprek. “Hoe beter je jouw verhaal kent, hoe makkelijker het gesprek gaat. Oefen daarom. Vraag je ouders, een vriend(in) of je broer(tje) of zus(je) en oefen het gesprek.”

Tip 4: Trek iets representatiefs aan

Denk van tevoren na over wat je aantrekt. Ga je voor een stage bij een advocatenkantoor? Trek dan iets nets aan. Solliciteer je op een baantje bij de snackbar om de hoek? Laat dan je pak in de kast hangen. Het hangt dus af van waar(op) je solliciteert. Maar, zegt Heidi, “Je kunt beter ietsje overdressed zijn dan ietsje underdressed. En doe nooit een pet op!"

En dan nog iets: trek je jas uit. Dit is misschien een open deur, maar wel belangrijk. Het maakt niet uit waarvoor je solliciteert. "Regelmatig zie ik bij sollicitatietrainingen voor jongeren dat zij hun jas aan laten tijdens het oefenen van zo’n gesprek. Nu weet ik niet of ze dat bij een echt sollicitatiegesprek ook doen, maar het is wel goed om hier even over na te denken. Het ziet er namelijk niet alleen ongeïnteresseerd uit, maar het geeft ook de indruk dat je zo snel mogelijk weer naar buiten wilt.” Trek je jas dus uit en hang het op een kapstok of aan de rugleuning van je stoel als er geen kapstok is.

Tip 5: Neem de vacature, je motivatiebrief en je cv mee

Je kunt altijd de vacature, je motivatiebrief, je cv en een aantal vragen meenemen naar het sollicitatiegesprek. Deze kun je het beste uitgeprint meenemen. “Dit geeft je houvast, want je kunt er even op kijken als je iets vergeten bent of nog ergens aan wilt refereren. Gebruik hiervoor liever niet je telefoon, want dan moet je eerst gaan zoeken waar het staat (je kunt trouwens je telefoon het beste op vliegtuigstand zetten of helemaal uitzetten).”

Ben je nerveus en heb je er last van? Benoem het dan!"

Heidi Rooijakkers, studiekeuze- en loopbaancoach bij Studiekeuze Bootcamp

Heidi Rooijakkers geeft sollicitatietips

Tip 6: Ga er in alle rust naartoe

Zorg ervoor dat je niet te gestresst naar je gesprek gaat. “Als je stress hebt, kom je minder goed uit je woorden en komt jouw verhaal minder goed over. Plan daarom niets te kort op je sollicitatiegesprek, rust goed uit en bereid je goed voor.”

Tip 7: Kom op tijd, ruim op tijd

Misschien is dit een open deur, maar te laat komen maakt een hele slordige en onprofessionele indruk. “Ben daarom op tijd, ruim op tijd. Moet je bijvoorbeeld met het openbaar vervoer reizen? Zorg dan dat je in ieder geval 1 of het liefst 2 treinen eerder pakt.”

Tip 8: Ben je heel nerveus? Benoem het

Veel mensen zijn zenuwachtig tijdens een sollicitatiegesprek, maar soms word je zo zenuwachtig dat het je overvalt. “Dat is vervelend, maar niet erg. Nervositeit heeft namelijk vaak te maken met dat je iets graag wilt en dat je het goed wilt doen.” Meestal helpt het om het te benoemen. Het maakt je menselijk en de overkant van de tafel heeft daar bijna altijd wel begrip voor. Meestal zorgt het benoemen ervan dat je zelf rustiger wordt.

TIP: Heb je klamme handen van de zenuwen? Was je handen even van tevoren en droog ze goed af.

Tip 9: Let op je houding

Je houding bepaalt in grote mate hoe je overkomt bij anderen.“Ben je daar bewust van. Zorg dat je tijdens het gesprek goed zit en vriendelijk contact maakt met degene tegenover je. Je houding is zelfs zo belangrijk dat Heidi hier nog een aantal do's en don'ts voor heeft:

DO'S

  • Geef een stevige handdruk bij binnenkomst en bij het weggaan
  • Kijk iemand aan
  • Zit rechtop in je stoel
  • Zorg voor een open houding (maak jezelf groot, dan voel je je groot)
  • Adem rustig door je buik

DON’TS

  • Onderuitgezakt in je stoel zitten
  • Met je armen over elkaar zitten
  • Op je handen zitten
  • Jezelf klein maken
  • Met je handen, een pen of kleding friemelen

"Wat ook kan helpen: Ga tien minuten voor je gesprek even naar de wc, kijk jezelf in de spiegel aan en doe een power pose voor een korte tijd (ongeveer 2 minuten). Dit klinkt maf, maar het werkt. Het geeft je een boost aan zelfvertrouwen en energie." Bekijk deze video om te zien wat power poses met je doen. (Heb je weinig tijd, skip dan naar 14:40)

Met deze tips voer jij een solide sollicitatiegesprek

Met deze tips van Heidi ga je goed voorbereid naar een sollicitatiegesprek en heb je je zenuwen (meer) in de hand. Mocht je toch nerveus worden, lees dan deze checklist nog een keer, haal rustig adem en denk bij jezelf: “Ik kan dit!”. Succes en pak die baan, stage of opleiding die je zo graag wilt hebben!

Placeholder cta

Simpel in je inbox

Studiekeuzelab helpt je een studie kiezen.