Zo voorkom je een burn-out als kersverse student: tips van coach Erik

Erik Maessen is burn-out coach, en komt in zijn praktijk jongeren tegen die worstelen met een burn-out. In het geval van stress en -later- een burn-out, geldt het advies: voorkomen is beter dan genezen. Maar wat kun je eigenlijk doen om ervoor te zorgen dat je wat minder stresst en niet blokkeert? In dit artikel geeft coach Erik je een aantal handige tips.

Wat is een burn-out? 

Om beter te begrijpen wat je kunt doen om het te voorkomen, is het goed om eerst eens te kijken wat een burn-out precies is. Erik legt het uit: “Eigenlijk zijn stressklachten een teken van het lichaam dat je een stapje terug moet doen. Je hebt het gevoel dat je geen grip meer hebt op de situatie en je lichaam trapt als het ware op de noodrem. En als je te lang doorgaat trapt je lichaam op de noodrem, dat noemen we dan een burn-out. Tijdens een burn-out kun je last krijgen van zowel lichamelijke klachten als moeheid en totale uitputting, maar ook mentale problemen als concentratieproblemen en emotionele prikkelbaarheid liggen op de loer.”

Zeker geen pretje, dus. In zijn praktijk werkt Erik niet uitsluitend met jonge mensen, maar hij komt ze wel regelmatig tegen. “Burn-outs komen in iedere leeftijdscategorie voor, dus ook bij studenten en jongvolwassenen. Onze maatschappij vraagt veel van ons, en dan is er ook nog eens social media. Vaak zie je daar de meest perfecte plaatjes van leuke vakanties en gezellige tripjes. Daardoor kun je een druk ervaren die uiteindelijk kan leiden tot een burn-out.”

1. Neem af en toe een pauze

“Als je naar wetenschappelijk onderzoek kijkt, komt daar eigenlijk overal uit dat we ons niet al te lang kunnen focussen op één taak. Af en toe een break nemen is dus zeer belangrijk, ideaal is om dit ongeveer iedere drie kwartier te doen. Tussendoor even tien minuten pauze pakken kan ontzettend waardevol zijn en het helpt bovendien je concentratie te bevorderen.”

2. Beweeg af en toe en rust goed uit

“De volgende tip kan klinken als een ontzettende open deur, maar is toch iets wat veel mensen over het hoofd zien: het belang van beweging en rust. We zijn niet gemaakt om de hele dag te zitten, dus even je hoofd leegmaken door te bewegen of te sporten heeft niet alleen lichamelijke, maar ook mentale voordelen.”

“Daarbij moet ik wel zeggen dat wanneer je al een stevige burn-out hebt, intensief sporten averechts kan werken. Juist die hormonen die je normaal gesproken zo goed doen voelen, kunnen dan voor meer stress zorgen. De oplossing? Een fijne wandeling in de natuur doet vaak wonderen, en biedt ook die lichaamsbeweging die je zo nodig hebt. Daarnaast is een goede nachtrust ook heel belangrijk: als je niet uitgerust bent, kun je ook niet herstellen. 

3. Schakel ‘af’

“Een valkuil voor jongeren is de drang om altijd ‘aan’ te moeten staan. Hier komt ook weer social media om de hoek kijken, waarbij het -in veel gevallen letterlijk- om het perfecte plaatje draait. Neem af en toe een pauze van je social media of zet je meldingen uit, lees een boek of schrijf het van je af. Dit kan goed helpen om weer wat rust te krijgen.”

4. Neem de controle over je eigen leven 

“Vaak ontstaan stressgevoelens die aan de basis van een burn-out liggen vanuit het gevoel dat je geen controle meer over je eigen leven hebt. Dit kan op je werk zijn, of tijdens je studie of privéleven. Onderzoek waar dit gevoel vandaan komt en probeer hier een oplossing voor te vinden.”

“Dat kan heel gemakkelijk: door je grenzen aan te geven bij je leidinggevende of sociale omgeving. Of misschien heb je voor dat ene vak nét wat meer begeleiding nodig, waardoor je weer helemaal in control bent. Door de controle over belangrijke zaken in je leven terug te nemen, en los te laten waar je geen invloed op hebt, verminder je stressgevoelens.”

5. Bespreek het

“Een burn-out komt nooit van de ene op de andere dag aanwaaien, er gaat een periode aan vooraf waarin stressgevoelens steeds heviger worden. Om te voorkomen dat je lichaam op de noodrem trapt, is het goed om je gevoelens te bespreken. Allereerst kan dit met mensen die je vertrouwt, zoals familie of vrienden.”

“Mocht het écht teveel worden en lijdt je studie en/of je werk onder je stress, dan kun je op je opleiding terecht bij de vertrouwenspersoon. Die kan je van tips voorzien of doorverwijzen naar een professional. Ook kun je een burn-out coach of psycholoog inschakelen als het allemaal wat veel wordt.” 

6. Bepaal je eigen tempo: niet te snel, niet te langzaam

“Deze tip houdt in dat je je niet de hele tijd laat opjagen. Natuurlijk moet je soms in de vijfde versnelling, en dat is ook prima. Het wordt pas een probleem als je constant alles in het hoogste tempo probeert te doen. Maar het tegenovergestelde is ook waar: als alles maar langzaam gaat en je niet voldoende geprikkeld wordt, kun je een bore-out krijgen. Dat lijkt op een burn-out, maar wordt veroorzaakt door verveling in plaats van stress.” 

“Eigenlijk moet je proberen om een tempo aan te houden dat voor jou comfortabel voelt. Als vijf de hoogste versnelling is, en één de laagste, dan is de derde versnelling voor de meeste mensen een comfortabele middenweg. Dat kun je lang volhouden, en dan heb je ook voldoende uitdaging.”

7. Luister naar jezelf en ben eerlijk

“Heb je een feestje waar je helemaal geen energie voor hebt? Dan hoef je helemaal niet te gaan. Vraagt je collega je om een extra dienst te draaien terwijl je al helemaal volgepland zit? Zeg dan gewoon ‘nee’. Het is belangrijk dat je goed naar jezelf luistert en je grenzen aangeeft. Ben zowel eerlijk tegenover jezelf als je omgeving. Als iemand vraagt ‘hoe gaat het?’ en het gaat helemaal niet zo super, dan mag je dat best aangeven.”

Al met al is het voorkomen van een burn-out beter dan achteraf genezen. De tips hierboven kunnen hierbij helpen. Mocht je écht in de knel komen, dan is hulp zoeken de beste optie. Gelukkig zijn er genoeg manieren om dit te doen.

Misschien wel de belangrijkste stap: maak je gevoelens bespreekbaar en zoek hulp: Bij je opleiding of je werk heb je vaak een vertrouwenspersoon die je verder kan helpen. Ook kun je bij je huisarts terecht, die kan je vervolgens doorverwijzen naar een psycholoog of coach. En hou vol: want hoe lastig stress en een burn-out ook zijn, het komt uiteindelijk weer goed!